Son zamanların en popüler konularından biri, şüphesiz Metaverse yani Sanal Evren. Hali hazırda internet üzerinde kullandığımız hemen hemen her şeyin, gerçek dünyanın paralelindeki, bir paralel evrene yani sanal bir dünyaya taşınması olarak özetlenebilecek Metaverse gerçekte ne? Sanal Evren olarak da geçen bu kavram, hayatımızı nasıl etkileyecek? İnternetin geleceği (Metaverse Future of Internet) olarak görülen Metaverse, hayatımıza ne katacak? Geleceğin meslekleri Metaverse ile nasıl şekillenecek? İşte bu yazımızda, bu ve benzeri sorulara yanıt vereceğiz. Peki internetteki en büyük inovasyon örneklerinden biri olan Metaverse Nedir? Yani Sanal Evren Nedir?
Bu Yazıda Neler Okuyacaksınız?
Metaverse Nedir?
Metaverse kelime olarak ilk kez Neal Stephenson tarafından, 1992 de kaleme aldığı bir cyberpunk & bilimkurgu romanı olan Snow Crash ‘da yer aldı. Daha sonra 2018 yılında gösterime giren Ready Player One filmi ile popülerliği iyice arttı. Günümüzde Facebook ‘un ismini Meta olarak değiştirmesiyle de en popüler teknoloji konuları arasındaki yerini aldı. Peki Metaverse nedir? Sanal Evren ne demektir?
Metaverse, basit anlamda var olan internet dünyasının, online oyunlar, AR/VR uygulamaları, kripto paralar, NFT tabanlı sanat eserleri, merkeziyetsiz finans sistemleri gibi alanların da içine katılarak geliştirilmiş bir versiyonu, gerçek dünyaya paralel bir evren, yeni bir internet dünyası. Bu dünya henüz büyük oradan inşa edilmemiş olsa da bu yeni evrene yapılan yatırımlar gösteriyor ki, metaverse ‘de yaşam tahmin edilenden de kısa sürede başlayabilir. Ve şu an internet üzerinde yapmakta olduğumuz her şeyi, kısa bir süre içinde bu sanal dünyada yapabilecek olabiliriz.
Şu an internet üzerinden oyun oynayabiliyoruz, alışveriş yapabiliyoruz, sanal paraları kullanabiliyoruz, online eğitimlere, toplantılara girebiliyoruz. İşte Metaverse ile yaşadığımız bu internet deneyimi, 3 boyutlu ortama taşınacak. Artık 3 boyutlu avatarımızla bir oyunun içinde yer alabileceğiz, online sanal mağazaların içinde gezebileceğiz, alışveriş yapabileceğiz. Sahip olduğumuz sanal paraları, bu 3 boyutlu sanal ortamlarda kullanabileceğiz. Kısaca, internet üzerinden yapabileceğimiz her şeyi, bu yeni evren üzerinde yapabileceğiz. İşte Metaverse nedir sorusunun en güzel yanıtı da burada geliyor. Bu bağlamda Metaverse, yeni internetimiz ya da yeni dünyamız olacak.
Metaverse ve Matrix
Metaverse nedir sorusunu yanıtladıktan sonra şimdi de isterseniz biraz geçmişe, filmlerin dünyasına gidelim. Matrix ‘i hatırlıyor musunuz?
Bildiğiniz gibi Matrix, 1999 yılında vizyonu giren bir üçleme. Bu üçlemede şu filmler yer alıyordu:
- Matrix (1999)
- Matrix: Yeniden Yüklendi (2003)
- Matrix: devrim (2003)
Aralık 2021 ‘de serinin son filmi, Matrix Resurrections vizyona girdi. Bu filmlerinde ana konusu, sanal dünya ve gerçek dünya arasındaki verilen bir savaş. Peki Matrix ‘in Metaverse ‘le ne alakası var? Metaverse Matrix mi?
Bu filmlerin ana teması olan, gerçek ve sanal evrenler, işte şu an günümüzde yaşadığımız evren ve Metaverse evreninin bir benzeri. Filmde içinde yaşanılan dünyaya, sanal bir dünya gözüyle bakılıyor. Ama bu sanal dünya o kadar gerçekçi ki, gerçek dünya ile ayırt edilemiyor. Metaverse şimdilik bu gerçeklikte değil. Ama artan veri kapasiteleri ve hızları, teknolojiyi belki de bu seviyelere kısa sürede taşıyacak. Ve belki de Matrix gerçek olacak.
Yeni İnternet: Metaverse
2021 yılında Facebook kurucusu Mark Zuckerberg, Facebook ‘un bir Metaverse şirketi yani sanal evren şirketi olduğunu söyledi ve ismini Meta olarak değiştirdi. Zaten popüler olmaya başlamış Metaverse, bu açıklama ve değişimle birlikte, daha da fazla anılır oldu. Metaverse kelimesini, Meta ismi ile Facebook sahiplenmeye çalışsa da, aslında bu sanal evrene yatırım yapmış ve bu dünyanın inşasına büyük önem veren bir çok şirket var. Bu şirketlerin en bilinenleri Microsoft, Epic Games, Nvidia ve Roblox. Peki bu şirketler bu sanal dünyaya niye yatırım yapıyor?
Metaverse evrenine ya da sanal evrene, internetin geleceği gözüyle bakılıyor. Hatta internet nasıl bir devrim başlattıysa, Metaverse ‘in de böyle bir devrim olacağı söyleniyor. Kısacası WEB 3.0 internetin geleceği. Bunun yanından WiFi 6 ve 5G teknolojilerinin de gelişmesi, online dünya ile olan bağımızı daha da güçlendireceği için, bu yeni internet dünyasına geçişi bir hayli hızlandıracağa benziyor.
Tabi, Metaverse dünyası koskoca bir dünya hatta evren. Bu dünya, internetin geleceği. Hal böyle olunca, sadece belirli firmalar değil, gerçek hayatta teknoloji alanıyla ilgili olmayan başka firmalar da, bu pastadan pay almak istediler ve bu alana çeşitli yatırımlar yaptılar. Özellikle yeni nesille arayı iyi tutmak isteyen ve onlara ulaşmak isteyen firmalar bu trene biraz daha hızlı bindiler. Örneğin Nike, Gucci ve Lego gibi dünya çapında ünlü markalar, çeşitli sanal mağaza deneyimleri sunmaya başladılar. Bu girişimler şimdilik başlangıç aşamasında olsa da yakın bir gelecekte artık gerçek mağaza deneyimini bile sollayabilecek bir duruma da gelebilir.
Bu sanal evreni biraz daha netleştirmek adına biraz daha konuyu örneklendirelim isterseniz. Örneğin bir caddede yürüyorsunuz, gözünüzde yüksek kapasiteli bir AR/VR gözlüğü var. Bu gözlük sayesinde hem gerçek objeleri hem de sanal objeleri görebiliyorsunuz. Köşe başında gerçek bir obje hemen yanında sanal bir obje var. Oyunlarda bildiğiniz gibi objeler topluyoruz bazen. Peki bu objeleri satın alamaya ne dersiniz? Mesela yolda giderken, Nike ‘ın sanal mağazası gördünüz ya da bir ürününü, onu kripto paralarınız ile satın aldınız. Gerçekte onu gördüğünüz yerde bir şey yok, ama siz ona belli bir miktar kripto para verdiniz. Ertesi sabah evde oturuyorken, kapınız çaldı ve aldığınız ürün fiziksel olarak kapınızda.
Tabi bu örnek gerçek ve sanal dünyanın birleştirilmiş bir örneği. Şimdiki sistemin biraz değişmiş hali. Peki sadece sanal dünya için harcama yapabileceğinizi söylesem size? Örneğin sanal dünyadaki avatarınız için bir pelerin, bir gözlük ya da bir tshirt almaya ne dersiniz? İşte Metaverse evreni, sağlayacağı sanal ortamın içindeki ticari dünyayı da yaratacak. Ve siz şuan nasıl belirli markaları kullanarak belli bir statü kazandığınızı düşünüyorsanız, Metaverse evreninde de böyle olacak. Ve siz artık marka harcamalarınızı Metaverse evreninde de yapacaksınız. Bu alanlar için barklı disiplinler oldukça yoğun çalışmalar yürütüyor. Sanal avatarınız için seçeceğiniz kostümü tasarlayan tasarımcıdan, üzerinizde taşıyacağınız çeşitli aksesuarları satan kişilere kadar, bir çok alan, kendini Metaverse ‘e hazırlıyor.
Bu durum aynı şekilde sanat dünyası için de geçerli. Belirli sanat eserleri, NFT (Non-fungible token) kısa adıyla birbirinin yerine geçemeyen token olarak onaylanıyor ve siz sanal evrende sanat eseri sahibi oluyorsunuz. Tabi bu sanat eserleri dijital art alanında. Bu bir resim dosyası olabileceği gibi, bir ses, video ya da bir an olabiliyor. Gerçek hayatta duvarları süsleyen sanat eserlerinin yerini, yeni sanal evrende, Metaverse ‘de NFT ler süsleyecek. Sanal evinizin, ofisinizin ya da herhangi size ait olan bir alanda, bu eserleri sergileyebileceksiniz. Hatta NFT ‘leri al sat için de kullanabilirsiniz. Bugün, NFT ticaretinin hacmi milyon dolarları buldu.
Şu an sanal ve fiziki ürünlerinden dışında, Metaverse evreninde arsa bile satılıyor. Sahibinden satılık Metaverse arsalar. Aynı gerçek hayattaki gibi, belirli alanlardan arsalar alarak, oralarda çeşitli işletmeler kurabileceksiniz gelecekte. İşte bu da Metaverse evrenini daha da çekici gösterecek ve bu alana yatırımı arttıracak alanlardan.
Yine online eğitimler, toplantılar, seminerler, paneller ve daha benzeri birçok etkinlik, Metaverse üzerinde yapılabilecek. Siz orda avatarınızla olacaksınız ve gerçek hayattaki gibi derslere, toplantılara dahil olarak etkileşime girebileceksiniz. Hatta bu şekilde yapılacak konserler bile olacak. Bu konserlerden ilki 2020 de Fortnite içinde Travis Scott tarafından düzenlendi. Ve bu konsere dünya çapında, 12.3 milyon oyuncu katıldı.
Metaverse ve Kripto Paralar
Kripto paralar, günümüzde oldukça popüler olan yatırım alanlardan. Bitcoin ile başlayan ve gittikçe insanların daha farklı kripto paralara, alt coinlere yöneldiği bu dünya, Metaverse ‘in yan alanlarından biri. Çünkü Metaverse evreninde, kripto paraların kullanılması düşünülüyor. Yani siz sahip olduğunuz kripto paraları, sanal evrende harcayabileceksiniz. Kripto yatırımınızı hem fiziksel ürünler hem de sanal ürünler için kullanabileceksiniz.
Metaverse ‘in kripto paralar ile ilgilisi tabi sadece harcama boyutunda değil. Metaverse dünyasına yatırım yapan büyük oyun şirketlerinin kripto paraları da bu dünyanın yükselişiyle birlikte oldukça popüler hale geldi. Peki Metaverse şirketleri ve bu şirketlere ait metaverse coinler, kripto paralar neler? İşte En popüler 5 Metaverse şirketi ve kripto paraları:
- MANA (Decentraland)
- ENJ (Enjin)
- SAND (The Sandbox)
- AXS (Axie Infinity)
- ATLAS (Star Atlas)
Tabi bunlar dışında, Metaverse ile ilgili farklı şirketler ve kripto paralar da var. Bunlara da kısaca değinecek olursak, bu coinler şu şekilde:
- GHST (Aavegotchi)
- GALA (Gala Games)
- MATIC (Polygon)
- LUNA (Terra)
- SOL (Solana)
- FTM (Fantom)
- KDA (Kadena)
- ONE (Harmony)
- TLM (Alien Worlds)
- ILV (Illuvium)
- FLOW (Flow Blockchain)
- WEMIX
- NetVRk
Bu şirketler, Metaverse yatırımı yönünde oldukça yol almış şirketler. Metaverse teriminin insanların gündemine gelmesi ile de oldukça fazla yükseliş yaşamış bu koinler, yeterli analiz ve hesaplamalar yapılarak, gelecek yatırımı olarak düşünülebilir. Ama tabi ki bu hiçbir şekilde yatırım tavsiyesi değildir. Yapacağınız yatırımları, profesyonel analizler, grafik değerlendirmeleri ve araştırmalar sonucunda yapmanız sizin açınızdan daha iyi olacaktır. Çünkü, kripto par dünyası, iniş çıkışların oldukça fazla olduğu bir dünyadır.
